Wielki sukces naszego ucznia Witolda Kopcia!
Rekordowa frekwencja, innowacyjne formy i aż 17 laureatów – wśród nich uczeń z powiatu kaliskiego. Wyniki 4. edycji „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja wielka i mała ojczyzna"
19 maja 2025 r. ogłoszono laureatów 4. edycji konkursu „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna”, organizowanego przez Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej. Po raz pierwszy ocena odbywała się w dwóch kategoriach wiekowych: uczniowie klas 4-6 oraz 7-8. Do Archiwów Państwowych wpłynęła rekordowa liczba zgłoszeń – aż 684 prace z 370 szkół.
Wyłoniono 17 laureatów, którzy najciekawiej pokazali historię swoich rodzinnych korzeni.– Jesteśmy absolutnie zaskoczeni skalą zaangażowania młodzieży i nauczycieli w tę akcję. Wybór był naprawdę trudny. Nigdy dotąd nie otrzymaliśmy tak wielu zgłoszeń i nie odnotowaliśmy tak dużego zainteresowania konkursem. Tegoroczna edycja to prawie 3-krotny wzrost nadesłanych prac. Zdumiewa nas także różnorodność form, dbałość o źródła, precyzja historyczna i odwaga w sięganiu po nowe technologie. To budujące, że w młodym pokoleniu korzenie zapuszcza zamiłowanie do tożsamości kulturowej – informuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.
Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 2022 r. z Inicjatywy Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Założeniem konkursu jest zainteresowanie młodzieży tematyką poszukiwań genealogicznych i archiwalnych oraz kulturą i historią lokalnej społeczności. Inicjatywa ma uwrażliwić na wartość wspólnego dziedzictwa i pamięci oraz szacunek dla przeszłości. Projekt wpływa także na zwiększenie świadomości o własnej przynależności społecznej i poprawę relacji rodzinnych. Organizatorami są Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej. Decyzją Kuratoriów Oświaty wyniki konkursu będą brane pod uwagę podczas rekrutacji do szkół ponadpodstawowych na rok szkolny 2025/2026.
Tegoroczna edycja wystartowała 18 września 2024 r., a prace konkursowe można było przesyłać do 24 marca br. W tym roku zaskoczeniem jest rekordowa frekwencja. Wpłynęły aż 684 prace z aż 370 szkół podstawowych z 16 województw. To prawie 3-krotny wzrost w stosunku do poprzedniej edycji. W niektórych województwach wzrosty były dwudziestokrotne. Po raz pierwszy w historii konkursu ocena odbywała się w dwóch kategoriach wiekowych: 4-6 i 7-8. Zaskoczeniem okazał się również dominujący wysiłek młodszych badaczy, którzy nadsyłali aż 463 prezentacje.
– Cieszy nas rosnąca jakość merytoryczna prac. Uczniowie wykazują się doskonałą znajomością zasad pracy z dokumentem archiwalnym, a zakres wykorzystanych źródeł, świadczy o systematycznej edukacji historycznej. Widać, że nasza misja edukacyjna przynosi owoce. Zaskakujące jest jak ciekawie i pożytecznie uczniowie wykorzystują sztuczną inteligencję: ożywione zdjęcia, filmy dokumentalne, podcasty rodzinne… Te prace to nie tylko zbiór dokumentów, ale prawdziwe widowiska historyczne – komentuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.
Wszystkie projekty edukacyjne zostały przygotowane w formie prezentacji, w której uczniowie zamieszczali drzewa genealogiczne przygotowane w dwóch różnych wersjach: wygenerowane w programach komputerowych i fotografie prac plastycznych oraz skany dokumentów, historie rodzinne i dokumentację zajęć przeprowadzonych z wykorzystaniem projektu. Dokumenty archiwalne pojawiają się w pracach coraz częściej. Zauważyć można również, że uczestnicy IV edycji świetnie poruszają się wśród materiałów archiwalnych. Wiedzą jak z nich korzystać i gdzie ich szukać, co dało świetne rezultaty. Prace zawierają bogate źródła, na podstawie, których prowadzono poszukiwania. Przedstawione materiały archiwalne pochodzą nie tylko z archiwów rodzinnych, ale także z wielu instytucji, które gromadzą i przechowują dokumenty. Jednym z elementów pracy konkursowej była informacja o innowacyjnym sposobie wykorzystania projektu edukacyjnego. Rzeczywiście lekcje zostały bardzo dobrze udokumentowane. Nauczyciele - merytoryczni opiekunowie projektu angażowali całe klasy, a lekcje były fotografowane i nagrywane. Szczególnie inspirującym przykładem była interdyscyplinarna lekcja łącząca biologię, historię i język polski, w której temat „korzeni” został omówiony zarówno w kontekście biologicznym, jak i genealogicznym.
– Zaskakują nas pomysły nauczycieli, lekcje genealogii prowadzone na kołach zainteresowań, projekty angażujące całą społeczność szkolną, a nawet dokumentacja warsztatów w formie mini-filmów. Takie podejście wzmacnia więzi międzypokoleniowe i uczy młodych ludzi odpowiedzialności za pamięć o przodkach. Jestem pod wrażeniem, jak uczniowie potrafią dziś dotrzeć do dokumentów sprzed stu, a nawet dwustu lat. To świadczy o ich zaangażowaniu i umiejętnościach badawczych. W pracach najmocniej wybrzmiewały osobiste opowieści, losy pradziadków, pasje prababci, dylematy rodzin w czasie wojny – podkreśla dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.
Konkursowi towarzyszyły bezpłatne warsztaty genealogiczne w siedzibach archiwów, w ramach których uczniowie i nauczyciele odbyli łącznie ponad 500 godzin konsultacji z pracownikami Archiwów Państwowych.
– Nasze spotkania przekonały młodzież, że archiwa to nie tylko skomplikowane regały z dokumentami, lecz żywe źródło rodzinnych opowieści. W całej Polsce szkoły tłumnie uczestniczyły w warsztatach genealogicznych, a liczba konsultacji z naszymi archiwistami wzrosła dwukrotnie. Uczniowie nie tylko uczyli się sięgać do rodzinnych pamiątek, ale też eksplorowali zasoby instytucji archiwalnych – podsumowuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.
Jednym z laureatów konkursu, w kategorii klas 4-6 jest Witold Kopeć ze Szkoły Podstawowej im. Mieczysława Jałowieckiego w Kamieniu.
- Praca Witka była wyjątkowa i zrobiła na nas ogromne wrażenie. Korzenie jego rodziny sięgają do 1750 r. Witold jest prapraprawnukiem znanego i zasłużonego dla Kalisza zegarmistrza Rafała Stiltera. W swojej pracy konkursowej pięknie przedstawił tradycje zegarmistrzowskie poszczególnych przedstawicieli rodu: Rafała, Brunona, Ryszarda i Zbigniewa Stilterów w kontekście ważnych wydarzeń historycznych, m. in. zburzenia i procesu odbudowy miasta. Całość okrasił rodzinnymi zdjęciami, dokumentami, a także filmem. Sukces ucznia pochodzącego z terenu działania Archiwum Państwowego w Kaliszu w konkursie ogólnopolskim bardzo nas ucieszył – powiedziała Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu dr Grażyna Schlender.
